WHISTLEBLOWING: ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΙΑ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Tην  11/11/2022 μέσω δημοσίευσης της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (τ.Α’-210/2022) του ν.4990/2022, τέθηκε σε ισχύ η οδηγία της ΕΕ (Whistleblowing Directive EU) που αφορά στην προστασία των λεγόμενων «Πληροφοριοδοτών Δημοσίου Συμφέροντος» των φυσικών προσώπων που καταγγέλλουν (blow) παραβιάσεις του Δικαίου της ΕΕ ενός ιδιωτικού ή δημόσιου φορέα αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις και το ενωσιακό δίκαιο εν γένει (π.χ. όλες τις δημόσιες συμβάσεις, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, την περιβαλλοντική προστασία, την προστασία του καταναλωτή, την προστασία των προσωπικών δεδομένων, αλλά και ποινικά αδικήματα, παρακώλυση της δικαιοσύνης, απάτη, πρόκληση κινδύνου για την ζωή και την υγεία, κ.ο.κ.). Εν ολίγοις ο ν.4990/2022 ενθαρρύνει την αναφορά ή η δημόσια αποκάλυψη από την πλευρά ενός νυν ή πρώην εργαζομένου ή εξωτερικού συνεργάτη, σε σχέση με παράνομες ή ανήθικες συμπεριφορές ή πρακτικές που λαμβάνουν χώρα εντός μιας εταιρίας ή ενός οργανισμού. 

Για την επίτευξη του εν λόγω σκοπού, ο ν.4990/2022 προβλέπει την σύσταση συστήματος εσωτερικής και εξωτερικής αναφοράς τέτοιων παραβιάσεων που δύναται συγχρόνως να εξασφαλίζει την ελάχιστη απαραίτητη προστασία των μαρτύρων («πληροφοριοδοτών») με την πρόσθετη παροχή νομικής προστασίας έναντι πιθανών αντιποίνων από εργοδότες ή συναδέλφους. 

Πιο συγκεκριμένα, η νομοθεσία εισάγει την υποχρέωση καθιέρωσης εσωτερικών διαύλων αναφοράς, υποχρεώνοντας έτσι όλους τους φορείς που απασχολούν ταυτόχρονα 50 ή περισσότερους εργαζομένους/υπαλλήλους να ορίζουν Υπεύθυνο Παραλαβής & Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α). Για τους φορείς που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζόμενους/υπαλλήλους ο ορισμός Υ.Π.Π.Α παραμένει προαιρετικός. Ωστόσο, όλοι οι φορείς Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών (Τράπεζες & Ασφαλιστικές), ο ορισμός Υ.Π.Π.Α είναι υποχρεωτικός ανεξαρτήτως αριθμού εργαζομένων/υπαλλήλων (άρθρο9, παρ4).  

Σύμφωνα με τις διατάξεις της εν λόγω Οδηγίας, ως «μάρτυρας» (ή πληροφοριοδότης) νοείται κάθε φυσικό πρόσωπο που αναφέρει, καταγγέλλει ή δημοσιοποιεί πληροφορίες που έχουν υποπέσει στην αντίληψη του λόγω της εργασίας του και αφορούν κάθε μορφή παραβίασης του ενωσιακού ευρωπαϊκού δικαίου. Στα πρόσωπα αυτά περιλαμβάνονται αυτοαπασχολούμενοι, μέτοχοι, το προσωπικό εργολάβων, υπεργολάβων, προμηθευτών, πρώην εργαζόμενοι, υποψήφιοι εργαζόμενοι, κανονικοί εργαζόμενοι, εθελοντές, αλλά και όλα τα πρόσωπα που συνδράμουν ή συνδέονται με τον μάρτυρα («πληροφοριοδότη») όπως συνάδελφοι και μέλη οικογένειας ενώ, τέλος, η ταυτότητα του μάρτυρα παραμένει κρυφή. 

Βάση την υπό έκδοση απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης και του κατά περίπτωση αντίστοιχου αρμόδιου Υπουργού, θα προσδιοριστεί στο εθνικό δίκαιο ο ν.4990/2022 αναφορικά με το αν είναι επιβεβλημένο οι ασφαλιστικές εταιρείες να υπαχθούν υπό τις εν λόγω υποχρεώσεις ανεξαρτήτως αριθμού εργαζομένων, ενώ ανοιχτό μένει και το εύρος του προσωπικού πεδίου εφαρμογής του νόμου αναφορικά με τα δίκτυα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. 

Η εκπλήρωση της υποχρέωσης ορισμού Υ.Π.Π.Α θα διαπιστώνεται από την κατά τόπο αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, ενώ η παραβίαση της συνεπάγεται την επιβολή προστίμου. Η Experto Crede ανταποκρινόμενη στις νέες κανονιστικές απαιτήσεις όπως αυτές διαμορφώνονται από την νέα νομοθεσία σχεδίασε ένα ειδικά διαμορφωμένο συμβουλευτικό πακέτο το οποίο περιλαμβάνει: 

• Πολιτική και διαδικασία αναφορών σύμφωνα με  τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές αλλά και με τις ειδικές προβλέψεις της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των whistleblowers και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
• Διαδικασία Διαχείρισης Αναφορών και προσωπικών δεδομένων
• Ασφαλή πλατφόρμα υποβολής αναφορών των εργαζομένων ή των εξωτερικών συνεργατών και case management system
• Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για ενημέρωση στελεχών και προσωπικού για τις νέες κανονιστικές απαιτήσεις

 Επιπρόσθετα, η Experto Crede αναλαμβάνει μέσω εξωπορισμού την λειτουργία του Υπευθύνου Παραλαβής & Παρακολούθησης Αναφορών (Υ.Π.Π.Α).